Đi Canada chưa chắc đã tốt, ở Việt Nam cũng không hẳn là tệ, tùy thuộc vào nhân sinh quan và nhu cầu cuộc sống của mỗi người mà chọn đi hay ở. Hiện tại rất nhiều nước phát triển mở các chương trình định cư, nhưng tìm hiểu kỹ qua một loạt sẽ thấy tỉ lệ cơ hội thế nào :
– Mỹ : đi du học xong là xách valise về nước, cửa ở lại cực hẹp trừ phi kết hôn, đầu tư thì quá rủi ro và tốn kém.
– Úc và New Zealand : hơn chục năm trước thì thả cửa quá dễ, đi qua học làm tóc làm nông cũng được ở lại. Vài năm trở lại đây xiết chặt và giờ thì hầu như đi học xong cũng lại xách valise về nước hoặc chạy qua các nước khác học tiếp để tìm kiếm cơ hội định cư.
– Singapore thì 99% bít cửa, đi du học chỗ này xong lại tốn tiền đi du học nước khác nữa thôi. Một số bạn qua hùn mở cửa hàng kinh doanh để lấy work permit nhưng làm 5~7 năm vẫn chưa vô được, con cái học vẫn phải đóng học phí cao ngất ngưỡng dù đã được giảm 30%, một cái condo tí xíu 2 phòng ngủ giá 1 triệu $ = 1 căn detached 4 phòng ngủ + basement 3 phòng ngủ ở Canada với sân vườn trước sau.
– Mấy nước châu Âu : phúc lợi không tốt, thất nghiệp tè le, dân Europeans chạy qua Bắc Mỹ sống đầy luôn.
– Còn lại là Canada với con đường rõ ràng và sáng cửa nhất, đầu tư cũng nhẹ tiền hơn các nước khác với nhiều chương trình mang cơ hội định cư cao nếu chịu khó và cố gắng, chi phí bỏ ra ban đầu cũng phù hợp với nhiều đối tượng mưu cầu một tấm thẻ xanh cho con cái.
Vậy Canada có những mặt lợi và hại gì :
– Giáo dục :
Trẻ em ( dù là Canadian, con của PR, hay con của du học sinh ) sẽ đều được học miễn phí từ 4 tuổi đến 18 tuổi. Mình đồ rằng quá bán những người quyết định đi vì lý do này : cho con cái một nền giáo dục tốt và nhân văn hơn, đỡ áp lực hơn, để con trẻ sống vui khỏe đúng với tuổi thơ hơn là chạy đua thành tích, so đo hơn thua với con người ta và đố kỵ gato. Làm bài toán nhỏ xíu xem ngoài cái lời $30,000 như mình đã từng chia sẻ, thì còn cái lời gì khác nhé :
Nếu nhà bạn có điều kiện cho con học Trường Canadian International School ( CIS ) ở Việt Nam suốt từ 4 tuổi đến 18 tuổi sẽ ngốn khoản học phí gần 6 tỉ tương đương $330,000 ( google là ra bảng học phí CIS ). Nếu 2 đứa con thì nhân đôi lên thành $630,000 ( học phí đã giảm 5% cho con thứ 2 và 10% cho con thứ 3 cùng học ), 3 đứa đi học là gần 1 triệu đô la Canada rồi nhé . Vậy thì nếu ở Việt Nam mà lèng xèng chỉ làm được dăm ba chục triệu một tháng, nghĩ cho tương lai của con ( và cả mình ) thì kiếm đường đi cho rồi chứ tiếc nuối làm gì. Khi bọn nhỏ hơn 18 tuổi học lên College và University thì mình cũng…khỏi phải lo luôn. Nhà nước cho nó mượn tiền học xong ra trường đi làm tự tụi nó trả từ từ cho nhà nước. Tuy nhiên, cái bất lợi khi nuôi trẻ ở Canada là tốn kém khoản gửi Daycare ( cho trẻ dưới 4 tuổi ) và before & after school ( trường ở Canada học từ 8h30 đến 3h chiều mà cha mẹ thì đi làm từ 8h sáng đến 5h chiều ) ngốn khoảng 1k2/đứa, gửi đứa thứ 2 chung thì chỉ extra thêm $300 thôi. Chính phủ có cho tiền hỗ trợ cha mẹ ~$500/con mỗi tháng tùy family income cao hay thấp, khoản này bạn có thể dùng để trả chi phí daycare hoặc/và cho tụi nhỏ học ngoại khóa như võ, vẽ, nhạc, bơi lội thể thao gì đấy. Một số trường dạy võ và chơi bóng rổ có nhận before & after school. Nếu cả 2 vợ chồng đều đi làm đóng thuế thì có thể xin Subsidy của từng thành phố hỗ trợ một phần chi phí này.
– Y tế :
Bảo hiểm y tế ở Canada miễn phí cho mọi người và cấp cứu 24/7, trừ khám chữa răng và mắt. Nếu chưa có thẻ bảo hiểm của tỉnh bang ( cho PR & Citizen, cho foreign worker những người có work permit và có job ) thì phải mua bảo hiểm tư nhân khoảng $700~1,000/năm. Sống ở Canada cái gì cũng nên mua bảo hiểm từ nhà đến xe để tránh rủi ro cho bản thân.
– Văn hóa và Xã hội :
Canada là một nước đa văn hóa, dân tứ xứ từ mọi miền thế giới đều sống ở đây, nghĩa là không thể tránh khỏi có sự kỳ thị. Nhưng tỉ lệ không nhiều, các con mình đi học mấy năm qua thì không có sự vụ nào liên quan đến việc kỳ thị trẻ con, có chăng chỉ là nơi làm việc đồng nghiệp chọc ghẹo nhau về accent và một vài văn hóa riêng thôi. Nhìn chung người dân ở Canada rất tốt và giúp đỡ nhau tận tình. Họ tôn trọng sự khác biệt và cũng không đánh giá hay định kiến các trường hợp : ly dị, có con riêng, 2 hay 3 đời chồng/vợ, xăm mình, sở thích lạ…blah blah blah, sống ở đây bạn có cơ hội được là chính mình mà chả ai đánh giá bạn, ngay cả boss, có năng lực làm tốt việc là cứ được sủng ái thôi.
– An ninh :
Đi đâu làm gì cũng an tâm vì có chuyện gì gọi 911 thì vài phút sau 3 anh hùng : cảnh sát – cứu hỏa – cứu thương sẽ chạy đến hỗ trợ mình. Sống ở đây sẽ không bị giựt điện thoại, nhỡ có rớt hay để quên bóp ví điện thoại thì cơ hội được trả lại cực kỳ cao. Chị bạn mình đi chơi ở Montreal rớt cái iphone mà họ nhặt được và ráng liên lạc để gửi về Toronto cho mình, còn bạn gái mình thì để quên ví tiền và giỏ xách vài lần, quay lại vẫn còn nguyên hoặc có người lạ giữ dùm trả lại ngay đó. Dân ở đây đa phần không tham và lừa lọc, anyway cũng không thể tránh khỏi có vài trường hợp bí quá làm liều, nếu phải đi về khuya thì các bạn cứ đi theo nhóm bạn hoặc book uber từ station về thẳng nhà cho tiện tránh đi bộ 1 mình ở những chỗ tối. Đâu cũng vậy, cẩn tắc vô áy náy 
– Thuế, thu nhập và chi phí :
Thuế thu nhập ở Canada khá cao, làm hay mua cái gì cũng phải trả thuế, vừa trả thuế liên bang vừa trả thuế tỉnh bang, nhưng bù lại phúc lợi xã hội như mình đã kể ở trên thì quá xứng đáng cho việc đóng thuế. Ở nhiều nơi cày còng lưng ra đóng thuế nhưng phúc lợi thì chả có khỉ gió gì 
Chi phí sinh hoạt cho gia đình 2 vợ chồng 2 đứa con rơi vào khoảng $3,500~4,000/tháng bao gồm tất cả. Ngay cả phí bảo hiểm xe cũng cực cao, trung bình $3,000~5,000/năm trong khi bảo hiểm xe auto ở Việt Nam mình chỉ khoảng 10~20 triệu đồng tương đương $1,000/năm. Bù lại giá xe ở Canada rẻ, giá Acura MDX 2021 hay Lexus RX 350 giá CAD$70,000 tương đương 1,2 tỉ đồng ahihi Với thu nhập trung bình của một người chịu đi làm ở Canada, mọi thiết bị tiện nghi cho cuộc sống bạn đều có thể sắm sửa được dễ dàng, và bạn cũng có cơ hội làm người tử tế, không phải dùng hàng fake vì hàng chính hãng quá rẻ so với thu nhập bình thường. Bất động sản thì ở đâu cũng mắc như nhau, tậu rồi là è cổ trả nợ lòi họng trong ~20 năm, được cái lúc cần bán thì toàn lời nà, lãi suất bank ở Canada hiện tại chỉ khoảng 1.5%/năm quá là hời để mua nhà đầu tư.
Chi phí sinh hoạt cho gia đình 2 vợ chồng 2 đứa con rơi vào khoảng $3,500~4,000/tháng bao gồm tất cả. Ngay cả phí bảo hiểm xe cũng cực cao, trung bình $3,000~5,000/năm trong khi bảo hiểm xe auto ở Việt Nam mình chỉ khoảng 10~20 triệu đồng tương đương $1,000/năm. Bù lại giá xe ở Canada rẻ, giá Acura MDX 2021 hay Lexus RX 350 giá CAD$70,000 tương đương 1,2 tỉ đồng ahihi Với thu nhập trung bình của một người chịu đi làm ở Canada, mọi thiết bị tiện nghi cho cuộc sống bạn đều có thể sắm sửa được dễ dàng, và bạn cũng có cơ hội làm người tử tế, không phải dùng hàng fake vì hàng chính hãng quá rẻ so với thu nhập bình thường. Bất động sản thì ở đâu cũng mắc như nhau, tậu rồi là è cổ trả nợ lòi họng trong ~20 năm, được cái lúc cần bán thì toàn lời nà, lãi suất bank ở Canada hiện tại chỉ khoảng 1.5%/năm quá là hời để mua nhà đầu tư.– Công việc và Cuộc sống :
Cuộc sống ở Canada tương đối nhàn và thoải mái. Với thu nhập của một người siêng làm dù bất kỳ ngành nghề nào thì trong vòng 2~3 năm là mua được một chiếc xe hơi đời mới 2021. Công việc ở Canada cũng không bị áp lực định kiến xã hội, dân họ không quan tâm bạn có tuổi hay có gia đình chưa, họ chỉ cần người có năng lực làm. Làm nghề nào cũng đều tốt, đều quý và giúp ích cho xã hội bằng việc đóng thuế. Làm phục vụ thu nhập (salary + tip) của các bạn server trong các nhà hàng tây từ $3,000~$5,000/tháng. English vẫn là success key, cho cả việc học và hội nhập cuộc sống mới lẫn lấy được PR dễ dàng
– Thời tiết, môi trường và thực phẩm :
Canada mang khí hậu 4 mùa thay đổi rõ rệt xuân hạ thu đông, nên các bạn sẽ cảm thấy một năm qua rất nhanh. Khí hậu chỉ khắc nghiệt ở một số nơi nên sẽ không như mọi người tưởng tượng mùa đông quá ghê ghớm. Các bạn cứ mặc nhiều lớp áo và trang bị áo winter jacket xịn hàng từ The North Face Gotham $300 trở lên là bao ấm, người ta sống được mình sống được, không có gì trở ngại cho vấn đề thời tiết và mùa đông. Không khí ở Canada cực kỳ trong lành và nhiều cảnh quan thiên nhiên đẹp. Thực phẩm và nguồn nước được kiểm duyệt an toàn, môi trường xanh sạch đẹp đi đâu cũng thấy cây hoa lá mát cả mắt và tâm hồn.
– Giao thông và Cơ sở hạ tầng :
Giao thông ở Canada rất trật tự và mọi người tuân thủ luật lệ giao thông. Dù kẹt xe cũng không ồn ào bát nháo lao nhao, đặc biệt hầu như không sử dụng kèn/còi xe. Đường xá rộng rãi thoáng mát, dĩ nhiên các thành phố lớn như Toronto thì không thể tránh khỏi tình trạng kẹt xe vào giờ cao điểm đặc biệt là ở khu trung tâm thành phố và Highway 401. Hệ thống phương tiện công cộng rất phát triển và nếu đi làm ở Downtown thì chắc không cần phải sử dụng xe hơi riêng. Thủ tục hành chính đơn giản nhanh chóng không rườm rà rắc rối, chỉ cần bản photocopy hoặc có bản chính đối chiếu là được không cần phải công chứng. Luật pháp ở đây rất rõ ràng minh bạch và được thượng tôn.
Tóm gọn lại, không có xã hội nào hoàn hảo và toàn màu hồng, song song phúc lợi luôn tiềm ẩn nhiều vấn đề bất cập của nó. Nếu các bạn muốn mưu cầu một cuộc sống ổn định cho cả gia đình thì hãy tìm đường qua Canada sống cho an yên. Với hệ thống thu thuế và chi phí sinh hoạt cao, cuộc sống ở Canada sẽ không quá giàu có, chỉ lủi thủi đi làm tuần 5 bữa rồi nghỉ cuối tuần chơi với gia đình hoặc đi ăn hàng với bạn bè, lễ lộc dài ngày đi du lịch thôi.
Hình một trận bão tuyết hồi mình mới qua Canada chụp rất hào hứng, “lúc mới yêu thật vui biết bao nhiêu” thấy tuyết mê lắm ra chơi cả buổi, ở vài năm quen rồi cái sáng ra đi làm mà thấy tuyết rơi trắng trời là chỉ muốn chui vào buồng hí hí cũng may chỉ có 4 tháng mùa đông với vài cơn bão thôi chứ không phải lúc nào cũng bão, sống đâu quen đó mà đôi khi hè nóng đổ lửa 37oC lại nhớ mùa tuyết 
From Phil with Love 
Nguồn FB Canada không xa